Gmina Kostrzyn. Rok Ewarysta Estkowskiego - nauczyciela i redaktora

Estkowski jest autorem takich publikacji, jak „Pismo dla Nauczycieli Ludu Wiejskiego”, „Elementarzyk złożony wedle metody pisania i czytania”, „Nauki wiejskie tyczące się gminy, życia i stosunków wieśniaka” czy podręcznika „Zbiorek rzeczy swojskich”. Postulował o utworzenie uczniom wszechstronnych warunków rozwoju, skupienie nauczania na samodzielnej pracy ucznia, poruszał kwestie konieczności uspołecznienia nauczycieli. Nim jednak Ewaryst Estkowski zasłynął jako pedagog i działacz oświaty, pierwsze chwile dzieciństwa spędzał w Drzązgowie oddalonym od Kostrzyna o niecałe 10 kilometrów. Tam właśnie rodzice Ewarysta, Jan i Katarzyna, byli właścicielami gospodarstwa rolnego – przysiółka Dębina Drzązgowska oraz administrowali majątkiem rodziny Grudzińskich.

Swoje kolejne lata życia późniejszy patron Szkoły Podstawowej nr 1 w Kostrzynie spędził kolejno w Strzyżewie, Krzepiszynie i Powidzu, stawiając w tych dwóch ostatnich miejscach pierwsze kroki jako uczeń miejscowych szkół. Swoją edukację zakończył w Seminarium Nauczycielskim w Poznaniu, a następnie objął pierwszą szkolną posadę w Wojciechowie koło Śremu. Kolejne lata nauczał w Mikstacie, aż dostał angaż jako wykładowca Seminarium Nauczycielskiego w Poznaniu. Zmarł 15 sierpnia 1856 r., na kuracji w uzdrowisku Soden koło Frankfurtu nad Menem w Niemczech.

Bojownik, który wydawał gazety

Ewaryst Estkowski, oprócz walki o patriotyczne wychowanie młodzieży na polu oświaty polskiej (wprowadził nauczanie przyrody, geografii czy historii w języku ojczystym) znajdującej się pod pruskim zaborem, brał także udział w walce o wartości demokratyczne, w 1848 r. w czasie Wiosny Ludów, m.in. jako komisarz okręgowy na powiat wrzesiński.

Drzązgowianin zasłynął jako założyciel pierwszego w Polsce Towarzystwa Pedagogicznego, powstałego w celu wychowania młodzieży na terenie zaboru pruskiego. W latach 1849-1853 redagował miesięcznik pedagogiczny „Szkoła Polska”, w tym dodatki „Szkółka dla dzieci” oraz „Szkółka dla młodzieży”. W 1850 roku wydał na wzór znanego utworu Mikołaja Reya – „Żywot człowieka poczciwego”.

Już w dwudziestoleciu międzywojennym, w 1928 r. postawiono przed budynkiem ówczesnej Szkoły Powszechnej w Drzązgowie pomnik z kamienia poświęcony Estkowskiemu (na zdjęciu). 11 listopada 2019 roku Rada Miejska Gminy Kostrzyn podjęła Uchwałę XV/142/2019 o ustanowieniu roku 2020 „Rokiem Ewarysta Estkowskiego na terenie gminy Kostrzyn”. Imię wybitnego pedagoga nosi Szkoła Podstawowa nr 1 w Kostrzynie, przed którą znajduję się pamiątkowa tablica przypominająca o patronie szkoły. Ewaryst Estkowski patronuje także szkołom w Łodzi, Ostrowie Wielkopolskim, Pakości, Mikstacie oraz Wojciechowie.

Ignacy Prądzyński - duma rodu z Promna

Inną znamienitą postacią wywodzącą się z ziemi kostrzyńskiej jest Ignacy Prądzyński. Co ciekawe, już sama etymologia nazwiska prowadzi nas do okolic Kostrzyna, a konkretniej do Promna, zwanego niegdyś Prądnem, skąd wywodził się ród Prądzyńskich właśnie.

Ignacy Prądzyński, syn Stanisława i Marianny, urodził się 20 lipca 1792 r. w Sannikach oddalonych o niecałe osiem kilometrów od Kostrzyna. Pruski zaborca, w odwecie za udział Stanisława Prądzyńskiego w powstaniu kościuszkowskim, zburzył majątek Prądzyńskich, a pierwsze lata Ignacy spędził z matką, ukrywając się przed prześladowaniami. To właśnie w rodzinnym domu pobierał pierwsze nauki, by następnie przenieść się do Drezna i uczyć się pod opieką prywatnego wychowawcy.

Podczas pobytu w Poznaniu, gdzie pobierał nauki w miejscowym gimnazjum, jako piętnastolatek zgłosił się na ochotnika do pułku piechoty wielkopolskiej podczas trwających wojen napoleońskich. Karierę wojskową rozwijał w Szkole Aplikacyjnej Artylerii i Inżynierów w Warszawie, gdzie dosłużył się stopnia porucznika. Kolejne kroki w armii stawiał u boku generała Dąbrowskiego. Będąc jego adiutantem, brał udział w walkach pod Bobrujskiem czy Borysławem. Z wojny, chwilowo, wykluczyła go choroba, jednak powrócił, by stanąć u boku księcia Józefa Poniatowskiego. W sumie, od 1807 roku służył w wojsku Księstwa Warszawskiego, brał udział w kampanii 1809 i 1812 roku, za udział w bitwie nad Berezyną był odznaczony Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari. Uczestniczył w bitwie narodów pod Lipskiem w 1813 oraz obronie Paryża w roku 1814. Nagrodzony krzyżem Legii Honorowej.

Zanim wsławił się jako dowódca w funkcji generała brygady 10 kwietnia 1831 roku w bitwie pod Iganiami podczas powstania listopadowego, zdążył dać się poznać jako twórca tajnych organizacji patriotycznych takich jak Związek Prawdziwych Polaków czy Towarzystwo Patriotyczne. Niestety, po upadku powstania jako jeden z jeńców trafił do Rosji, gdzie na polecenie cara opisywał wojnę polsko-rosyjską.

Ignacy Prądzyński dał się poznać także jako architekt i nadzorca budowy Kanału Augustowskiego oraz jako pisarz trzech tomów „Pamiętników” i pracy pt. „Czterej ostatni wodzowie polscy przed sądem historii”. Zmarł 4 sierpnia 1850 roku na niemieckiej wyspie Helgoland na Morzu Północnym, gdzie przebywał dla... podratowania zdrowia.